Zihniyet Değişmeli Hazine ve Maliye Bakanlığı kayıt dışı ekonomi ile mücadele konusuna son günlerde ağırlık vermiş durumda. Özellikle KDV oranlarında hileli işlem yapanlar ile İBAN üzerinden yapılan ödemelerin kayıt dışı bırakılması huşuların da sahada ki denetimleri artarak ülke genelinde devam etmektedir.
Özellikle Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı vergi dairesi başkanlıkları gelir uzmanları ile sahada denetimlerini sürdürürken Vergi Denetim Kuruluda aktif olarak görev almaktadır.
Ancak yıllarca bu mücadeleye zaman ayırmış olan vergi idaresi istediği başarıyı bir türlü yakalayamamıştır. Peki ama bu başarısızlığın nedenleri analiz edilip, kamuoyu ile şeffaf bir şekilde neden paylaşılmamıştır. Acaba başarılı olunması durumunda rahatsız olabilecekl marjinal kesimler mi vardır?
Vergi Uzmanları Topluluğu olarak denetimlerden istenilen sonuçların alınamamasının nedenini hatalı teşhis olarak görmekteyiz. 2011 yılında vergi incelemelerinde etkinlik ve verimliliğin artırılması amacıyla Vergi Denetim Kurulu kurulmuştur. Ancak o günden bugüne VDK istenilen performansı gösterme konusunda yetersiz kalmıştır.
VDK 2023 Faaliyet Raporunda da görüleceği üzere 31.12.2023 tarihi itibariyle Vergi Denetim Kurulunda çalışan toplam 7.227 vergi müfettişi bulunmaktadır. Ancak yine aynı faaliyet raporunda aktif olarak vergi müfettişliği yapanların sayısının 5.965 olduğu ve yüzde 17.5 gibi yüksek bir oranın aktif denetim işinin dışında kaldığı görülmektedir. Bunun nedeni de VDK dışında idari görev yapan vergi müfettiş sayısındaki fazlalıktır. Bu oran oldukça yüksek olup vergi denetimini olumsuz etkilemekte ve yetiştirilme gerekçelerinin dışında faaliyet gösterdikleri görülmektedir.
2013 yılında inceleme oranı 2,90% iken 2023 yılında bu oran 1,66% olarak gerçekleşmiştir. Aradaki yıllarda ise bu oranların arasında değişmektedir.
10 yıl öncesine gittiğimizde vergi müfettiş sayısının 9.212 olduğunu ve 10 yıllık süreçte müfettiş sayısında ciddi bir azalış olduğunu görmekteyiz. Bunun nedeni olarakta; şartları sağlayan vergi müfettişlerinin özel sektöre geçmesi, özellikle yeminli mali müşavirliğe geçiş olduğu görülmektedir.
Devlet, yardımcılık dönemlerin de 3 yıllık çok yoğun bir eğitim vererek yetiştirdiği müfettişleri kaybetmektedir ve bu uzun yıllardır böyle devam etmektedir. Bunun nedeni sadece özlük hakları olarak açıklanabilir mi? Kanımızca Hazine ve Maliye Bakanlığı çok iyi bildiği bu sorunun cevabını vermekten imtina etmektedir. Cevap çok basit olmakla birlikte kimse kral çıplak diyememektedir. Yeminli mali müşavirlik müessesinin kapatılması yada şartlarının değiştirilmesi bu kaçış kapısını kapatacaktır.
Çok iyi eğitim verilerek yetiştirilmiş vergi müfettişleri özel sektöre geçerek bilgi ve becerilerini daha önce hizmet verdiği Bakanlığa karşı kullanmaktadır.
Sonuç olarak vergi denetiminin çok önemli bir ayağı olan denetim elemanlarının özlük hakları artırılmalı ancak kurumdan kaçışlarının da önü kesilerek devlet adamlarının devlette kalması sağlanmalıdır.
VERGİ UZMANLARI TOPLULUĞU
| 
