DENETİMLER ARTARAK DEVAM EDECEK

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek son günlerde yaptığı açıklamalarda, vergi denetimlerinin artarak devam edeceğini ifade etmektedir. Bu kapsamda önce büyüklerden başlayıp, incelemelere ağırlık vererek kayıt dışı üretim ve satış yapanlara göz açtırmayacaklarını ifade etmektedir.

Bu kapsamda ekiplerin güçlendirileceğini ve organize sanayi bölgeleri ve hallerin giriş ve çıkışlarında kalıcı Maliye ayağı olacağını, ayrıca büyük şehirlerin giriş ve çıkışlarında ve ana arterlerinde de Maliyecilerin bulunacağını ifade etmiştir. Sayın Bakan bu konudaki kararlılığını her ortamda deklere etmektedir.

YAPISAL REFORMLAR BEKLENİYOR

Bakanın bu açıklamaları kapsamında Gelir İdaresi Başkanlığının merkez ve taşra teşkilatlarında yeniden yapılanma ve yapısal reformların detayları merak edilir olmuştur. Bakan Beyin talimatları doğrultusunda denetim ekiplerinin denetim ordusuna dönüştürülerek hafta sonlarında vergi denetimlerine ağırlık verilmeye başlandığı gözlenmektedir.

Peki ama bu denetim ordusu bir anda nasıl oluşacaktır. Şu anki uygulamada vergi dairesi müdürlüklerinde görevli personelin hafta sonlarında geçici denetim ile görevlendirildiği görülmektedir. Ancak bu uygulamada kimlerin denetime çıkacağına dair herhangi bir usul ve esas belirlenmemiştir. Ayrıca vergi dairesi müdürlüklerinde personel eksikliği  hat safhadadır. Dolayısı ile eksik çalışan vergi dairesi personelinin geçici görevlendirilmesi sürdürülebilir değildir.

Bu nedenle vergi denetimi yapacak ekiplerdeki personelin vergi dairelerinden ayrı organize edilmesi gerekmektedir. Özellikle saha denetimlerinde Vergi İstihbarat Uzmanlarının kullanılması denetimde ihtisas alanı oluşturulması açısından büyük önem taşımaktadır. Çünkü vergi dairelerinden geçici personel alınması hem onların iş motivasyonunu azaltmakta hem de denetimde istenen sonuçların alınmasını engellemektedir.

VERGİ İNCELEME ORANLARI ARTIRILAMIYOR

Sadece sahada vergi denetimi yapmak önemli olmakla birlikte tek başına bir anlam ifade etmemektedir. Bu denetimin vergi inceleme oranlarındaki artış ile desteklenmesi gerekmektedir. 2024 yılı vergi inceleme oranı yüzde 2,06 olarak gerçekleşmiştir. İnceleme oranları 2011 yılında 646 sayılı KHK ile Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının kurulması ve vergi müfettiş sayılarındaki artışa rağmen bu oran fazla değişmemiştir.

GELİR UZMANINA İNCELEME YETKİSİ VERİLMESİ

Bu oranı artırmanın tek yolu sahte belge kullanma ve küçük montanlı işlere ait incelemelerin taşrada ifa edilmesidir. Bunun içinde en hızlı çözüm gelir uzmanlarına inceleme yetkisi verilmesidir.

Gelir İdaresi Başkanlığı ve Defterdarlıklar kurdukları denetim birimlerinde Vergi Dairesi Müdürlerine bağlı inceleme ekipleri oluşturmaktadır. Ancak bu ekiplerdeki görevli gelir uzmanları, inceleme işlemlerini bilfiil yapmalarına karşın yetkisiz bir çalışma içine girmektedirler.

Bilindiği üzere vergi dairesi müdürlüklerinde ki Tarama Kontrol Bölümlerinde vergi incelemeleri müdür adına gelir uzmanları tarafından yerine getirilmektedir. Ancak vergi daireleri işlem yönergesinde Tarama Kontrol Bölümü için “Vergi dairesi müdürünce vergi incelemesine tabi tutulan mükelleflere ilişkin defter ve belgeler muhafaza edilir ve bu incelemelerle ilgili sekretarya hizmetleri sistem üzerinden yürütülür.” denilmektedir. Görüleceği üzere gelir uzmanlarının vergi incelemesinin hiçbir safhasında yetkisi bulunmamaktadır.

Vergi müfettişleri gibi son derece kalifiye meslek grubunun mesaisinin büyük bölümünün verimsiz sahte fatura incelemeleri ile doldurulması, hem bu meslek grubuna haksızlık hem de Bakanlık menfaatine uygun değildir.  Riskli sektör incelemelerinde de tüm sektör mükelleflerinin incelenememesi ayrı bir haksızlık ve adaletsizlik konusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Sınırlı denetim gücünün daha önemli incelemelerde değerlendirilmesi gerekmektedir.

Bilinen tüm bu nedenlerden dolayı 213 sayılı Vergi Usul Kanunu 135 inci maddede incelemeye yetkililer arasına gelir uzmanlarının da eklenmesi, Sayın Bakanımızın gösterdiği tüm çabalara destek olacak ve tüm illerimizde ki defterdarlıklarla ile mükellefe kolay ulaşılabilecek etkin ve verimli incelemenin yolu açılarak inceleme oranları artırılabilecektir.